1- رنگ‌هاي شفاف

الف: سيلر و كيلر

 جزء وارنيشها بوده و در دسته لاكهاي نيترو سلولوزي قرار دارند. اجزاي اساسي رنگها و لاكهاي نيتروسلولوزي عبارتند از خود رنگ پايه سلولوزي كه قدرت و سختي به آن مي‌دهد و يك رزين سخت كه معمولاً صمغ استر يا رزين طبيعي است و درصد برق فيلم و مقدار چسبندگي را افزايش داده اما استحكام كششي و دوام خارجي آن را كم مي‌كند. از مواد نرم‌كننده ليز براي افزايش برق، دوام و كشساني استفاده مي‌شود. براي ساخت لاكهاي نيتر و سلولزي سه نوع حلال استفاده مي‌شود، اول حلالهاي فعال مانند استرها و كتونها و دوم حلالهاي پنهان مانند الكلها و سوم رقيق‌كنند‌ه‌ها مانند هيدروكربن‌هاي آروماتيك. سيلر به رنگ كرم مي‌باشد و جهت پر كردن منافذ و خلل و فرج چوب قبل از رنگ نهايي استفاده مي‌شود پيش از خشك شدن سيلر قابليت جذب رنگ نهايي كم شده و باعث استحكام و سختي بيشتر رنگهاي نهايي مي‌شود. حدوداً 15 دقيقه تا 2 ساعت طول مي‌كشد تا خشك شود و با تينر فوري رقيق مي‌شود و نبايد در كنار حركت مستقيم يا زير نور مستقيم خورشيد استفاده شود چون باعث طبله زدن مي‌شود سيلر را با پيستوله، پارچه بدون پرز، قلم‌مو، كاردك و ليسه مي‌توان  استفاده نمود يا در صورت كوچك بودن كار مورد نظر مي‌توان  از روش غوطه‌وري استفاده نمود سيلر پس از خشك شدن مات مي‌شود از استئارات روي به عنوان ماده مات‌كننده در سيلر كه خاصيت سنباده‌خوري دارند استفاده مي‌شود. رنگ آن شفاف مي‌باشد و در صورت ماندن بيش از حد رنگ آن به قهوه‌اي شفاف تمايل پيدا مي‌كند كه از براقيت آن كاسته مي‌شود. مدت زمان خشك شدن آن 15 دقيقه تا 2 ساعت و با تينر فوري رقيق مي‌شود، قابل استفاده با پيستوله، پارچه بدون پرز، قلم مو و يا به روش غوطه‌وري مي‌باشد نبايد در كنار حرارت مستقيم يا زير نور خورشيد استفاده شود چون باعث طبله شدن مي‌شود. كيلر و سيلر در قوطي‌هاي 1 و 4 و 20 ليتري به بازار عرضه مي‌شود. از معايبي كه در فيلم خشك شده لاك بيرنگ رويه نشان داده شده ممكن است بوجود آيد، پوست پرتقالي شدن مي‌باشد كه مي‌توان  بوسيله فرايندي به نام پرداخت  اين عيب را از بين برد اين فرايند باعث دوباره حل شدن و صاف شدن سطح فيلم رنگ نهايي بوسيله ماليدن يك پارچه آغشته به مخلوط حلالها صورت مي‌گيرد. سيلر و كيلر جزء لاكهاي هوا خشك مي باشند.

ب-  نيم‌پلي‌استر

 نيم‌پلي‌استر نيز جزء لاكهاي براق و از خانواده وارنيشها مي باشد نيم‌پلي‌استر جزء لاكهاي غير هواخشك مي‌باشد و معمولاً از مخلوط آلكيد كوتاه روغن غيرهوا خشك و رزينهاي اوره فرم آلدئيد بوتيله تشكيل مي‌شوند. خشك شدن در اين سيستم با استفاده از يك كاتاليزوراسيدي انجام مي‌شود نيم‌پلي‌استر در دو نوع مات و براق به بازار عرضه مي شود. مقدار مصرف كاتاليزور با خشك‌كن بنا به توصيه كارخانه سازنده مي‌باشد. از اين لاك براي جلا دادن و صيقل شدن سطح كار استفاده مي‌شود چه در كارهاي جوهري و چه در كارهاي پوششي. اين لاكها در قوطي‌هاي 1و 4 و 20 ليتري همراه با خشك‌كن به فروش مي‌رسد. مدت زمان خشك شدن سطحي آن حدود نيم ساعت و مغز خشك شدن آن حدود 6 تا 8 ساعت مي‌باشد و بستگي به ضخامت فيلم رنگ و دماي هوا نيز دارد. اين لاكها نياز به پوليش ندارند با تينر فوري رقيق مي‌شوند و قابل استفاده با قلم مو،‌ پيستوله، پارچه بدون پرز و يا به روش غوطه‌وري نيز مي‌باشند  . در صورت خشك شدن اگر جسمي خيس يا آب روي سطح كار بريزد سطح كار سفيدك مي‌زند كه با گذشت مدتي و خشك شدن آن خودش برطرف مي‌شود. هنگام كار با اين ماده حتماً در جايي قرار بگيريد كه دستگاه تهويه وجود داشته باشد و از ماسك تنفسي استفاده كنيد. استفاده بيش از اندازه خشك‌كن عمر فيلم رنگ را كم مي‌كند. علاوه بر آن باعث كاهش برق فيلم مي‌شود. اين لاك را نبايد در زير نور مستقيم خورشيد يا كنار حرارت مستقيم استفاده نمود. بعضي رنگ‌كاران براي بيشتر براق شدن رنگ مقدار كمي بنزين يا الكل صنعتي نيم‌ پلي‌استر براق مي‌افزايند. (نيم‌پلي‌استر رنگي): اگر به نيم‌پلي‌استر را با رنگ سفيد استفاده كنيد رنگ تمايل به زردي پيدا مي‌كند البته امروزه نيم‌پلي‌استرهاي رنگي نيز به بازار عرضه مي‌شود كه از انواع مات و براق است و كارائي آن همانند نيم‌پلي‌استرهاي شفاف است و از اين نيم‌پلي‌استرها فقط براي رويه كردن و رنگ نهايي استفاده مي‌شود.

 ج- پلي‌استر

واكنش پليمر شدن تراكمي بين الكلهاي چند ظرفيتي و اسيدهاي چند ظرفيتي منجر به توليد محصولي به نام پلي‌استر مي‌گردد . رنگ‌هاي پلي‌استري چوب بر پايه رزينهاي پلي‌استر غير اشباع كه معمولاً از پروپلين گليگول وانيدريد مالئيك ساخته شده‌اند قرار دارد و هيچ‌گونه روغن اصلاح‌كننده‌اي در ساختمان آنها به كار نرفته است. حلال به كار رفته در آنها استيرن مي‌باشد كه با پلي‌استر پيوند عرضي پيدا مي‌كند و فيلمي صددرصد غير فرار را تشكيل مي‌دهد. هيچ نوع حلال اصلاح‌كننده ديگري مورد نياز نيست زيرا در مدت مصرف و قبل از ژل شدن استيرن اين نقش را بازي مي‌كند به اين پلي‌استرها پلي‌استر دوجزئي مي‌گويند، (كه جزء اول شامل: رزين‌پلي‌استرمحلول 60% در استيرن به وزن 80 – واكس به صورت محلول 1% دراستيرن به وزن 5 – سيليكاي كلوئيدي به وزن 1- محلول 6% نفتات كبالت به وزن 5/0 – استيرن به وزن 5/11. جزء دوم شامل: كاتاليزر و متيل‌ اتيل كتون پراكسيد به وزن 2) اكسيژن مانع خشك شدن سيستم‌هاي پلي‌استر مي‌شود. واكس بيش از ژل شدن در سطح فيلم شناور شده و مانعي در مقابل اكسيژن هوا تشكيل مي‌دهد. بعد از خشك شدن واكس فيلم را مات مي‌كند كه با عمليات سنباده‌كاري و پوليش زدن شفاف و براق مي‌شود. نوعي از رزينهاي اصلاح شده پلي‌استري نيز ساخته مي‌شود كه بعد از مصرف و خشك شدن براقي و شفافيت مورد نظر را ايجاد مي‌كند كه در بازار به نام پلي‌استر ايستاده معروف است واكس در كاهش تبخير استيرن مؤثر است، زيرا تبخير كنترل شده استيرن موجب بروز نقص‌هايي در فيلم خشك شده رنگ مي‌گردد . براي اين كه عمل سخت شدن فيلم در دماي اتاق انجام شود همراه پراكسيديون كبالت استفاده مي‌شود. هميشه بايد كبالت و پراكسيد جدا از يكديگر نگهداري شود زيرا مخلوط كردن اين دو ماده ايجاد توليد حرارت و حتي انفجار مي‌كند و در صورت استفاده از آنها بايد به طور جداگانه به مخلوط پلي‌استر اضافه و خوب مخلوط شود. قبل از استفاده از كبالت و پراكسيد مقدار كمي از اين دو را مخلوط كرده و در صورت مشاهده جوشش و حرارت و ايجاد بخار از فعال بودن آنها مطمئن شويد در غير اينصورت هردو يا يكي از آنها فاسد شده است. اجزاي فنلي كه در چوب به طور طبيعي يافت مي‌شوند و مي‌توان ند پراكسيدها را تجزيه كرده و باعث ضعف خشك شدن فيلم شوند كه قبل از استفاده از پلي‌استر لايه‌اي سيلر را روي سطح كار مي‌زنند. فرق پلي‌استر با رزين آلكيد در اين است كه اين رزين‌ها (پلي‌استر) داراي اسيدهاي چرب نمي‌باشند   و به جاي گليسرول و پنتا اريتريتول از دي‌الها استفاده مي‌شود و همچنين از اسيدهاي اشباع نشده دو عامل مهم استفاده مي‌شود. فيلمهاي پلي‌استر سخت در برابر مواد شيميايي و حلالها مقاوم بوده و برق فيلم آنها بالا است پلي‌استر در بازار در دو نوع پوست پوليش و بدون پوست پوليش يا ايستاده مي‌باشند   كه در قوطي‌هاي 4 و 20 ليتري به فروش مي‌رسد كه همراه با آنها مقدار معيني كبالت و پراكسيد نيز مي‌دهند به پراكسيد خشك‌كن يا هاردنر و به كبالت شتاب‌دهنده نيز مي‌گويند مقدار افزودن اين دو مواد به پلي‌استر در فصول گرم و سرد متفاوت مي‌باشد. پراكسيد بيرنگ مثل آب و كبالت به رنگ بنفش مي‌باشد افزودن بيش از اندازه علاوه بر ايجاد ضعف‌ها و تنشهايي در فيلم رنگ مانند ترك خوردن و چروك برداشتن در رنگ ايجاد رنگ مزاحم سبز را مي‌كند. دماي مناسب براي پلي‌استر كاري 23 تا 30 درجه سانتيگراد مي‌باشد و مكان مناسب براي اين كار بايد بدون گرد و غبار باشد مقدار افزودن مواد كمكي بايد بنا به توصيه كارخانه سازنده پلي‌استر باشد. ولي بطور عموم در دماي مناسب مقدار 2%  پراكسيد و 5%% كبالت كافي است. (البته مقدار غلظت اين دو مواد در بازار فرق مي‌كند).

 د- لاك الكل

جزء خانواده وارنيشها است و نوعي براق‌كننده و جلادهنده است لاك ماده‌اي جامد كه از حشرهايي بنام كوكوس لاكا بدست مي‌آيد اين حشره بعد از مكيدن شيره،‌درختان محلي مايع قهوه‌اي تيره‌اي را از خود ترشح مي‌كند كه اين مايع قهوه‌اي پس از تصفيه در بازار به عنوان لاك بفروش مي‌رسد. كه بهترين نوع لاك به رنگ زرد روشن تا زرد متمايل به نارنجي است كه در آن صورت آنرا شلاك مي‌نامند. مقدار 100 گرم لاك را در يك ليتر الكل صنعتي ريخته و آنرا خوب حل مي‌كنند لاك كه بصورت ورقه‌هاي كوچك و پولكي است ترد و شكننده است. براي بهتر حل شدن لاك مي‌توان  آن را حرارت غيرمستقيم داد از دادن حرارت مستقيم جداً خودداري شود زيرا كه الكل آتشزا و خطرناك مي‌باشد مثلاً ظرف لاك و الكل را داخل آب گرم قرار بدهيد. براي اينكه بعد از استفاده لاك خشك و شكننده نشود و براي نرم كردن فيلم رنگ آن، به لاك و الكل بهتر است دو يا سه درصد موم اضافه شود. پس از آماده شدن لاك و الكل مدتي مثلاً دو سه روز آنرا بايد در جايي نگه داري كرد و هرازگاهي بايد آنرا بهم بزنيد. بعد از گذشت اين زمان مواد ناخالص و موم و لاك رسوب مي‌كند وبه شفافيت كار كمك مي‌كند بعد از ته‌نشين شدن مواد را بايد از صافي عبور داد . قبل از لاك زدن به سطح كار بايد سطح كار را با پارچه‌اي آغشته به الكل آنرا الكل اندود نمود تا چوب خوب پرز كند و چوب سفت شود سپس با سنباده شماره 400 پرزها را از بين برده براي زدن لاك و الكل بر روي چوب معمولاً از كهنه رنگ‌كاري استفاده مي‌شود كه تكه پارچه‌اي است كه لاي آن پشم گذاشته مي‌شود. لاك الكل در مقابل آب، حرارت و اسيدها و الكلها مقاومت ندارد و اگر آب روي آن بريزد لكه سفيدي برجاي مي‌گذارد. لاك‌كاري در سه مرحله انجام مي‌شود. 1- رنگ دست‌اول براي پر كردن خلل و فرج و سوراخ‌هاي چوب 2- رنگ دست‌دوم براي ايجاد قشر فيلم رنگ روي سطح كار 3- رنگ دست‌سوم جهت صاف كردن و پرداخت كردن رنگ ايجاد شده است. چون لاك مانند آستري رنگ چوب را به قهوه‌اي مايل مي‌كند نيازي به زدن آستر نيست. لاك و الكل امروزه خيلي كم استفاده مي‌شود و مي‌توان  گفت تقريباً منسوخ شده است ولي هنوز براي رنگ‌آميزي بعضي از آلات موسيقي مانند تار و سه‌تار و ...... از اين ماده استفاده مي‌شود چون لاك و الكل بر روي صدا تأثير نمي‌گذارد.

 ن- روغن جلا

 همانگونه كه از نامش پيدا است براي جلا دادن سطوح كار استفاده مي‌شود و جزء براق‌كننده‌ها مي‌باشد با تينر روغني رقيق مي‌شود و با قلم مو و پارچه و پيستوله قابل استفاده است و يا به روش غوطه‌وري،‌ روغن جلا جزء خانواده وارنيشها مي‌باشد. رنگ روغن جلا قهوه‌اي مايل به قرمز است براي اين كه نتيجه كار بهتر باشد بهتر است سطح كار با سيلر زيرسازي شود (البته در كارهاي جوهري) سپس از اين روغن استفاده شود. روغن جلا در مقابل رطوبت، حرارت،‌ آب،‌ اسيدها و رقيق‌كننده‌ها مقاوم نيست و پس از استفاده رنگ آن به زردي تمايل پيدا مي كند، روغن جلا در صورت دسترسي بودن سريع از بين مي رود. براي همين بيشتر در جاهايي استفاده مي كنند كه دور از دسترسي باشد مانند قاب عكسها. روغن جلا در قوطي هاي 1 و 4 ليتري به بازار عرضه مي شود. فيلم رنگ روغن جلا قابليت ضربه پذيري ندارد و زود مي شكند رنگ كاران از روغن جلا بيشتر براي كارهايي استفاده مي كنند كه ارزش چنداني ندارد. مثل جالباسيهاي كوچك يا دربهاي ارزان قيمت. مي توان گفت كه امروزه از اين روغن نيز كمتر استفاده مي شود.